Mam
Ogon
Symptomatologia chorób układu pokarmowego
1. Wzrost masy ciała
Wzrost masy ciała zwierzęcia wynika z odkładania się nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej lub gromadzenia się płynów w organizmie ( wodobrzusze,obrzęki i inne ). Oba te procesy mogą mieć charakter miejscowy lub uogólniony.
Prawidłowe zaopatrzenie kaloryczne,przy małym wydatku energetycznym zwierzęcia,powoduje wzrost masy ciała i prowadzi do otyłości. Obniżona aktywność ruchowa zwierzęcia,jeżeli rozpatrujemy jej patologiczny charakter,może wynikać m.in. z niedoczynności tarczycy,niedoczynności jajników,niektórych chorób mięśniowo-stawowych ograniczających aktywność motoryczną luz z zaawansowanego wieku. Wszystkie te przyczy mogą mieć sój udział we wzroście masy ciała.Zwierzęta starsze,u których występuje obniżony poziom podstawowej przemiany materii oraz zmniejszona aktywność fizyczna,mają skłonności do nadwagi.
Nadmierne zaopatrzenie kaloryczne powoduje odkładanie się tkanki tłuszczowej.Niekontrolowany apetyt niekiedy wynika z zaburzeń podwzgórzowych.Niedocukrzenie zaś,będąc stymulatorem nadmiernego apetytu,jest kompensowane przez stały wysoki poziom łaknienia.Z takimi stanami spotykamy się przede wszystkim w hiperinsulizmie powodowanym guzami trzustki.
Nagły wzrost masy ciała zawsze sugeruje gromadzenie się płynu w jamach ciała i może wskazywać na niewydolność krążenia i/lub wątroby. Klinicznym wyrazem takiego stanu jest m.in wodobrzusze.
Konsekwencją nadmiernego apetytu lub niewielkiej aktywności ruchowej zwierzęcia jest otyłość - stan chorobowy prowadzący do wielu schorzeń. Wykazano,że 30 % psów i kotów wykazujących objawy otyłości,to zwierzęta stare,częściej samice,niż samce,kastrowane,których właścicielami są osoby starsze.
Otyłość występuję przaszło 5-krotnie częściej u zwierząt żywionych tą samą dietą,którą żywią się ich właściciele. Stwierdzono pewną predylekcję rasową do występowania otyłości,z którą najczęściej spotykamy się u pudli,cocker spanieli i jamników.
Otyłość rozwija się dwufazowo. Pierwsza faza - dynamiczna - to szybki wzrost masy ciała powodowany nadmiernym odkładaniem się tkanki tłuszczowej wskutek braku równowagi między dostarczaną i traconą energią. Druga faza - statyczna - to powrót do zbilansowanego zyskami i stratami żywienia, tzw. bytowego,przy osiągniętej już i utrzymującej się dużej masie zwierzęcia.
Otyłość prowadzi do wykształcenia się wielu zaburzeń somatycznych,szczególnie w układzie mięśniowo-szkieletowym oraz sercowo-naczyniowym. Około 25 % psów otyłych wykazuje zmiany zwyrodniowe stawów,występuje u nich 3-krotnie zwiększone ryzyko cukrzycy i komplikacji pooperacyjnych ( złe gojenie się ran,obniżona tolerancja na środki narkotyczne ) oraz predylekcja do występowania niektórych schorzeń układu oddechowego ( np. przewlekły nieżyt oskrzeli ) . Rozwijająca się otyłość prowadzi do występowania zaburzeń ogólnoustrojowych. Postępowanie w otyłości związane jest ze stosowaniem określonego reżimu dietetycznego polegąjącego na ograniczeniu jakościowych i ilościowym spożywanych pokarmów.
2. Spadek masy ciała
Zmniejszone pobieranie pokarmu przez zwierzę jest przyczyną zaburzeń metabolicznych. Zaburzenia te wpływają na aktywność zwierzęcia,tempetaturę,a także jego temperament. Podwyższona temperatura otoczenia,aktywność zwierzęcia ( ruchowa i psychiczna ) wymagają zwiększonego dopływu energii,którą zapewnia odpowiednia ilość kalorii w postaci pełnowartościowego żywienia. Ocena spadku masy ciała,przy zmiennej diecie lub u zwierząt otyłych,może nastręczyć pewne trudności,szczególnie w przypadkach,kiedy nie następuje gwałtownie w krótkim czasie.
Istnieją przynajmniej dwie obiektywne przyczyny spadku masy ciała - brak lub zmniejszony apetyt oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe ( wymioty i biegunka ) . Szybkość oraz procent utraty masy ciała stanowi dla lekarza weterynarii bardzo ważną informację.
Brak apetytu może występować w wielu jednostkach chorobowych i objaw ten sam w sobie jest pomocny w diagnozowaniu przyczyn spadku masy ciała. Natomiast zmniejszone wchłanianie lub zaburzenia trawienia pokarmów,których podstawowym objawem jest biegunka,pojawiające się w chorobach trzustki,wątroby lub zapalenia jelit i stanowią wskazówkę kierunkująca rozpoznanie choroby.
Spadek masy ciała występujący łącznie z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi może towarzyszyć chorobom ogólnym,jak : nosówka,choroby nerek lub choroby nowotworowe przewodu pokarmowego.
Jedną z przyczyn spadku masy ciała może być utrzymująca się podwyższona temperatura ciała - stan wymagający zwiększonego zaopatrzenia kalorycznego,wynikający z nasilonego katabolizmu. Przykładem może być tutaj nadczynność tarczycy .
Spadek masy ciała,występujący z objawami poliurii i polidypsji,może sugerować cukrzycę,moczówkę prostą lub przewlekłe choroby nerek. Ten sam objaw,lecz bez wpółistniejących zaburzeń w apetycie oraz przy braku objawów ogólnych,może wskazywać na stan nadczynności metablicznej organizmu lub być natury psychogennej ( np.u psów nerwowych ) w związku ze zmianami w środowisku socjalnym zwierzęcia.
Zmniejszenie masy ciała zwierzęcia jest często wynikiem niedożywienia względnego. Mimo dużych objętościowo porcji ich wartość kaloryczna może być niewystarczająca. Zapotrzebowanie zwierzęcia zmienia się wraz z wiekiem,jego aktywnością życiową,temperaturą i wilgotnością środowiska,temperaturą ciała oraz stanem psychicznym.
Postawienie precyzyjnego rozpoznania przyczyn spadku masy ciała zwierzęcia wymaga dokładnej analizy diety,częstotliwości i formy podawania posiłków oraz dokładnego badania ogólnego. Ocena zmian masy ciała w czasie pozwala na śledzenie tempa jej spadku i pomaga w prognozowaniu.
Podstawowe przyczyny spadku masy ciała można ująć w 5 następujących grupach chorobowych :
1. Choroby układu pokarmowego :
- Dysfagia,której przyczyną mogą być bolesne uszkodzenia jamy ustnej lub zębów oraz języka,powoduje zmniejszone pobieranie pokarmu;
-Przewlekłe biegunki oraz uporczywe wymioty są przyczyną zmniejszonego przyswajania pokarmów;
- Niektóre zaburzenia jelitowe,jak np. enteropatie białkogubne ( lymphangiectasia ) są przyczyną znacznej utraty masy ciała i prowadzą w szybkim tempie do wyniszczenia organizmu.
2. Zaburzenia endokrynologiczne :
- Nadczynność tarczycy,niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej oraz niedoczynność kory nadnerczy są podstawowymi przyczynami spadku masy ciała tła wewnątrzwydzielniczego;
-Cukrzyca,będąca także chorobą o podłożu endokrynologicznym,prowadzi do szybkiego spadku masy ciała,lecz objawem różnicującym ją od wyżej wymienionych schorzeń jest utrzymujący się duży apetyt oraz objawy poliurii i polidypsji.
3. Stany hypoproteinemii :
- Obniżenie poziomu białka w organizmie może być spowodowane jego znaczną utratą,co ma miejsce m.in w nerczyny i enteropatii białkogrubnej,lub niedostateczną produkcją,z czym spotykamy się m.in w chorobach wątroby.
- Stany hypoproteinemii względnej spotykane są także w przypadkach nieprawidłowej dystybucji białka w organizmie ( choroby serca,obrzęki ) oraz zaburzeń enzymatycznych w wątropie i/lub jelitach.
4.Choroby infekcyjne i gorączkowe:
- Do znacznych spadków masy ciała dochodzi w wyniku : przewlekłego zapalenia macicy,zakażeń ogólnych,tworzących się ropni. Choroby te przebiegają z całkowitą utratą apetytu,a występujące stany gorączkowe,przez zwiększenie podstawowej przemiany materii,powodują postępujące wychudzenie zwierzęcia.
5.Choroby nowotworowe:
- Guzy nowotworowe powodują przyśpiesznie procesów metabolicznych,przy braku ewidentnych objawów klinicznych zaburzeń czynnościowych,czy morfologicznych. Dołączająca się do tych procesów gorączka,dodatkowo powiększa zapotrzebowanie energetyczne organizmu,przy niewystarczającym zaopatrzeniu z zewnątrz.
- Spadek masy ciała o niewyjaśnionej etiologii wymaga bardzo dokładnego badania ( oceny ) przewodu pokarmowego,trzustki,wątroby,węzłów chłonnych oraz szpiku kostnego,w celu wykluczenia lub potwierdzenia procesów nowotworowych.
W wielu przypadkach utrata masy ciała jest jedynym klinicznym objawem choroby,dlatego bardzo ważna jest ocena biochemicznych wskaźników stanu organizmu.